Wzorcowaniem określa się ogół czynności ustalających relację między wartościami wielkości mierzonej wskazanymi przez przyrząd pomiarowy a odpowiednimi wartościami wielkości fizycznych, realizowanymi przez wzorzec jednostki miary wraz z podaniem niepewności tego pomiaru.

W najprostszym przypadku polega to na określeniu różnicy pomiędzy wskazaniem przyrządu wzorcowego (wzorca miary wyższego rzędu) a wskazaniem przyrządu wzorcowanego z uwzględnieniem niepewności pomiaru dokonanego przy pomocy przyrządu wzorcowego.

Czynność wzorcowania przeprowadzają w Polsce:
1) na podstawie ustawy prawo o miarach – organy administracji miar (prezes Głównego Urzędu Miar, dyrektorzy okręgowych urzędów miar i naczelnicy obwodowych urzędów miar)
2) na podstawie normy PN-EN ISO 17025 oraz ustawy o systemie oceny zgodności – laboratoria wzorcujące akredytowane przez Polskie Centrum Akredytacji (PCA),
3) na podstawie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (działalność polegająca na wzorcowaniu nie jest koncesjonowana) – nieakredytowane laboratoria wzorcujące oraz użytkownicy przyrządów pomiarowych.

Celem wzorcowania jest określenie kondycji metrologicznej wzorcowanego przyrządu, określającej jego przydatność do wykonywania pomiarów,  lub poświadczenie, że wzorcowany przyrząd spełnia określone wymagania metrologiczne.

Wynik wzorcowania poświadczany jest w świadectwie wzorcowania.
Świadectwo wzorcowania to dokument potwierdzający że przyrząd spełnia określone właściwości metrologiczne, a tym samym pomiary wykonywane za pomocą tego przyrządu można uznać za wiarygodne i rzetelne.

Obecnie nie istnieją żadne przepisy prawne wyznaczające okresy pomiędzy wzorcowaniami, ani okresy ważności świadectw wzorcowania – chociaż należy sprawdzać przyrządy pomiarowe w regularnych odstępach:

• ISO 9001 – Tam, gdzie niezbędne jest zapewnienie wiarygodnych wyników, wyposażenie pomiarowe należy wzorcować i/lub sprawdzać w ustalonych odstępach czasu
• ISO 22000 –  wyposażenie pomiarowe i metody używane
  powinny być kalibrowane i weryfikowane w zaplanowanych odstępach czasu…”
  

Terminy powtórnych wzorcowań powinny być ustalane przez samego użytkownika przyrządu pomiarowego.

Przyrządy przenośne, narażone na wstrząsy, z regulatorami mechanicznymi lub elektrycznymi i intensywnie eksploatowane, lub eksploatowane w trudnych warunkach –  powinny być wzorcowane częściej (np. raz na rok), natomiast takie, które nie mają regulacji, są przechowywane w warunkach laboratoryjnych i są rzadko używane zwykle wzorcuje się rzadziej (2-3 lata od daty wzorcowania lub 2 lata od daty zakupu).

Świadectwo wzorcowania traci swoją ważność w przypadku uszkodzenia przyrządu pomiarowego lub kiedy wskazania zaczynają budzić wątpliwość.

Najpopularniejsze wzorcowane przyrządy pomiarowe mierzące ciśnienie, temperaturę lub wilgotność:
– termometry szklane laboratoryjne
– manometry kontrolne do prób ciśnieniowych
– termohigrometry mierzące temperaturę i wilgotność otoczenia

Pobierz kartę przyrządu pomiarowego dla swojego miernika: